PRVI DIO PROJEKTA 2016-2017
U novembru 2016., Fondacija Publika, Sarajevo pokrenula je projekat TransLab-laboratorija književnog prevođenja u BiH (po uzoru na TransLab koji je nastao u Zagrebu 2015.), organizujući prvu radionicu književnog prevođenja za francuski jezik, koju su moderarile književne prevoditeljice i pokretačica zagrebačkog TransLaba Ursula Burger i Marija Spajić. Projekat je pokrenut s ciljem pokretanja obuke za književne prevodioce i one koji to žele postati kao i za studente filologije završnih godina.
Od samog početka projekta, podršku su nam pružili Ministarstvo kulture i sporta Federacije BiH i Ministarstvo kulture i sporta Kantona Sarajevo, a prvi saradnik na projektu je bilo Udruženje prevodilaca u BiH.
Budući da je interes za ovu vrstu obuke rastao, od jeseni 2017.godine uz potporu Goethe Instituta u BiH, Fondacija Publika realizuje stalnu obuku za njemački jezik.
Radionice su organizovane i u okviru Međunarodnog književnog festivala Bookstan 2017, 2018 i 20019., a iste su se realizovale na tri jezika: francuskom, njemačkom i engleskom.
U 2018. projekat TransLab se razvija…
Kroz prvu fazu projekta, profilirala se grupa redovnih, motivisanih i vrijednih TransLab učesnika koji su bili spremni da sudjeluju u drugoj fazi projekta, u kojoj su radilo na zajedničkom prevodu prethodno odabranih zbirki priča: „Quelques nouvelles de l’homme“, autora Eric Fayea –s francuskog, i „Lingam“, Maxa Dauthendeya s njemačkog. Prevodi ovih priča najprije su objavljivani u dnevnom listu Oslobođenje u periodu od avgusta 2018 do decembra 2020. a planirano je da se u budućnosti s ciljem objavljivanja i integralnih knjiga.
Uspješna realizacija ovog projekta je bila moguća zahvaljujući saradnji s partnerima, Goethe Institutom u BiH, Udruženjem prevodilaca u BiH, Francuskim Institutom u BiH, IK Buybook, a neophodnu podršku i osnovni preduslov za realizaciju ovog projekta pružilo je Ministarstvo Federacija BiH i Ministarstvo kulture i sporta Kantona Sarajevo.
Vrijedno smo radili i u toku 2019-2020…
Projekat TransLab-laboratorija književnog prevođenja je prošao kroz različite faze, razvijajući se kako konceptualno i tematski, tako i geografski, zadržavajući fokus na obučavanju književnih prevodilaca i njihovom umrežavanju.
Osim cjelodnevnih radionica književnog prevođenja za francuski, njemački, engleski, održali smo i prvu radionicu za ruski jezik u novembru 2019. u saradnji s Filozofskim fakultetima u Sarajevu, a moderatorica je bila prevoditeljica Rafaela Božić, profesorica s Filozofskog fakulteta u Zadru.
Od posebnog interesa, bila su lektorske radionice za književne prevodioce svih jezika koju su vodile Ferida Duraković i Sandra Zlotrg. Organizovane su na zahtjev naših učesnika koji su svjesni činjenice da je jezik dragocjena alatka koju treba usavršavati i da se svakodnevno u svom radu susreću sa nedoumicama u vlastitom jeziku.
–Takodje, u drugom dijelu 2019. i početkom 2020.godine, nastavili smo s objavljivanjem u dnevnom listu Oslobođenje prevoda nastalih u okviru projekta TransLab: radi se o već pomenutim zbirkama priča „Novosti o čovjeku“ autora Erica Fayea s francuskog i „Lingam“ autora Maxa Dauthendeya s njemačkog.
–Nastavljena je saradnja s festivalima Bookstan i Sarajevski dani poezije, a radionice TransLab su organizovane u Banjaluci, Stocu i Tuzli.
–Prevodilački portreti: u okviru manifestacija koje se jednom mjesečno odvijaju u MAK-u, predstavili smo prevoditeljicu Almiru Drino, koprevoditelja Vladimira Pavlovića i njihovog autora Xavier Bougarela; prevodioca italijanistu Nikolu Popovića i prevoditeljicu Ivanu Nevesinjac, Jasnu Šamić i njenog autora Zlatka Topčića; prevoditelja Nasera Šečerevića i njegovog autora Almira Baševića.
Ovu manifestaciju su osmislili i zajedno provode Fondacija Publika i Udruženje prevodilaca u BiH a prati je i redovna rubrika u Oslobođenju pod nazivom Prevodilački portreti, posvećena gore spomenutim prevodiocima.
Krug naših partnera se širi tako da osim dosadašnjih, Udruženja prevodilaca u BiH, Filozofskog fakulteta u Sarajevu i Banjaluci, Biblioteka grada Sarajevo, IK Buybooka, Oslobođenja, naši novi partneri su i Evropski centar za književno prevođenje iz Brisela, Francuski Institut u BiH, ali i partneri iz gradova s kojima radimo: Dušionica iz Tuzle, Sveučilište iz Mostara i Glosar iz Mostara.
Od početka projekta do danas radionice su vodili književni prevodioci, pisci, univerzitetski profesori i lektorice iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Srbije, Francuske i Njemačke: Ursula Burger, Marija Spahić, Marie-Agnes Vujić, Almira Drino, Vladimir Pavlović, Jasna Šamić, Aleksandar Grujičić, Lejla Osmanović, Vesna Kreho, Ivan Radeljković, Xavier Bougarel, Bisera Cero, Eric Faye, Maryam Madjidi, Azra Pita Parente, Vahidin Preljević, Ivana Nevesinjac, Mira Đorđević, Ilija Trojanow, Naser Šečerović, Irma Duraković, Zvonimir Radeljković, Amira Sadiković, Ulvija Tanović, Una Tanović, Amila Karahasanović, Nikola Popović, Rafaela Božić, Adijata Ibrišimović-Šabić, Ferida Duraković i Sandra Zlotrg.
Učesnici radionica su imali priliku raditi na različitim vrstama tekstova, od proze i poezije do dramskih, dokumentarnih, putopisa i biografija, a spomenućemo samo neke od autora: Emmanuelle Pagano, Maurice Careme, Helene Cixous, Pascal Brukner, Alexandre Jardin, Marie Ndiaye, Laszlo Krasznahorkai, Joëlle Dufeuilly, Abou Hamid Mohammad al-Ghazâli i dr, Xavier Bougarel, Eric Faye, Max Dauthenday, Maryam Madjidi, Thomas Mann, Faruk Šehić i mnogi drugi.
U julu 2019., u okviru književnog festivala Bookstan, organizovana je radionica TransLab sa francuskom spisateljicom Maryam Madjidi. Povod za ovo gostovanje je upravo objavljeni prevod njenog prvog romana “Marx i lutka“, za koji je dobila prestižnu nagradu Goncourt . Knjiga je objavljena u izdanju Buybooka, a prevela ju je i moderirala događaj Azra Pita Parente.
…………………………………………….
S idejom širenja TransLab projekta održavali smo u martu 2019. radionicu za njemački jezik (uz podršku Goethe Instituta) u Banjoj Luci, a u ljeto iste godine i dvodnevne radionice u Stocu.
Kroz ove dvije prethodne faze TransLab projekta, radili smo u dva pravca: obučavanje književnih prevodilaca i stvaranju kvalitetnog prevodilačkog tijela, te unapređenje prevodilačke struke i podizanje kriterija u praksi, a s druge strane skretanje pozornosti javnosti na važnost tj.nužnost unapređenja ove struke, bez koje većina tekstova koje danas čitamo ne bila dostupna.
Na radionicama su učestvovali književni prevodioci i studenti filologije iz Sarajeva, Banja luke, Tuzle, Mostara, Zenice, Dervente, Odžaka, Toronta…
U decembru 2019.održana je i prva radionica za ruski, pored redovnih za francuski i njemački.
2020-2021. VIRTUALNE RADIONICE
-Uz podrškuAmbasade Sjedinjenih Američke ambasade u Sarajevu,od oktobra 2020.do aprila 2021.realizirali smo projekat „Migracije, izbjeglištvo i egzil u savremenoj američkoj književnosti“. Održano je deset radionica za književne prevodioce na Zoom platformi, a učesnici TransLaba dobili su priliku da objave svoj prevod u književnim časopisima Behar i Život, te dnevnom listu Oslobođenje i na književnom portalu Strane.ba.
-Takođe je na Zoom platformi održana i druga radionica za ruski jezik i pilot-radionica za italijanski jezik.
–U aprilu 2021. Fondacija Publika je objavila zbirku priča Novosti o čovjeku, ovaj put uintegralnoj knjizi nakon što su priče prethodno bile objavljene u Oslobođenju; na njenom prevođenju radilo je 11 književnih prevodilaca. Istog mjeseca odžana je online promocija knjige na kojoj je prisustvovao autor Eric Faye, te Francoise Wuillmart, direktorica Evropskog centra za književno prevođenje (CETL) iz Brisela.
U 2022.g. POVRATAK IZ VIRTUALNOG SVIJETA, ALI IPAK…
–SUSRETI KNJIŽEVNIH PREVODILACA (realizovan uz potporu evropskog fonda i-Portunusza mobilnost umjetnika; program Kreativne Evrope).
Na programu su se našle radionice književnog prevođenja, panel, predavanja i druge aktivnosti. Gosti predavači istaknuti književni prevodioci i univerzitetski profesori iz Belgije, Italije i Srbije: Françoise Wuilmart, Daniele Petruccioli, Guiseppe Girimonti Greco i Vladimir Pavlović.
Projekat su podržali I-Portunus, Italijanska Ambasada u BiH, Francuski Institut, a sradnici na projektu bili su Filozofski fakultet u Sarajevu i udruženje Glosar iz Mostara.
–FONDACIJA PUBLIKA OBJAVLJUJE DVIJE KNJIGE:
- “Lingam, dvanaest azijskih priča, Maxa Dathendeya
- “Sve ptice imaju krila”, zbornik prevoda nastalih u okviru projekta „Migracije, izbjeglištvo i egzil u savremenoj američkoj književnosti“
Promocije Lingama održana je 18.oktobra u Goethe institutu u BiH u prisustvu prevodilaca.
Promocija knjige “Sve ptice imaju krila” održana je 30.novembra u Ateljeu Figure.
–TRANSLAB SARAJEVO-PARIZ: u septembru 2022.godine započela je realizacija projekta koji je okupio (na zoomu, naravno) studente romanistike Filozofskog fakulteta u Sarajevu i studente slavistike sa Sorbone u Parizu. Po prvi put su organizovane dvosmjerne TransLab radionice u okviru kojih se prevodi u oba pravca, s francuskog jezika na bhs i vice-versa.
Moderatori radionica bili su: Vladimir Pavlovic, književni i konferencijski prevodilac (Beograd), Chloé Billon, književna prevoditeljica (Pariz), Nicolas Raljević, književni prevodilac (Pariz), Daniel Barić, univerzitetski profesor (Sorbona, Pariz), Miloš Lazin, pozorišni režiser (Pariz), Vesna Kreho, univerzitetski profesor u penziji (Sarajevo), te lektorice: Marion Roubbay (Pariz) i Sandra Zlotrg (Sarajevo).
Projekat je realizovan zajedno s Filozofskim fakultetom u Sarajevu, Sorbonom iz Pariza i Udruženjem prijatelja francuskog jezika Ni plus Ni moins, a podržali su ga: Švicarska ambasada u BiH, Francuska ambasada u BiH, AUF, Udruženje L’Initiative théâtre…
U 2023. nastavak projekta “TransLab Sarajevo-Pariz” i promocije objavljenih knjiga…
U januaru su održane jos dvije radionice, a moderatorice su bile: Jakuta Alikavazović, spisateljica i književna prevoditeljica (Pariz), te Vanda Mikšić, prevoditeljica i univerzitetska profesorica (Zagreb, Zadar)
PROMOCIJA KNJIGE “Sve ptice imaju krila” održana je i u MOSTARU u organizaciji udruženja Glosar, Mostar.
RADIONICA TRANSLAB u Američkom kutku Mostar održana je 11.marta. Radilo se na tekstovima iz knjige “Sve ptice imaju krila”, a radionicu su vodile prevoditeljice Mirela Alikalfić-Terzić, Katarina Komadina-Stipić i Anita Vlašić.